چگونه صنایع الکترونیک ژاپن به رقبای کره ای باختند؟

[EVOLUTION 921]

شنبه، 22 مهرماه 1391

در سال 2004، شرکت شارپ پیشگام توسعه تلویزیون های LCD توانست به توسعه و پیشرفت قابل توجهی در صنعت الکترونیک برسد. این شرکت در شهر 50 هزار نفری کامه یاما توانست 3 هزار شغل ایجاد کند و بیش از 6.6 میلیارد دلار درآمد به این شهر بیاورد. کارگرانش از سراسر جهان به آن جا آمده بودند اما از آن کارخانه اکنون خانه هایی خالی با خطوط تولیدی نیمه تعطیل بر جای مانده است.

سپس شرکت سامسونگ وارد رقابت شد و قیمت ها را پایین کشید. قیمت ها برای یک LCD 40 اینچ از 2 هزار و 700 دلار به یک هزار و 300 دلار در سال 2005 کاهش یافت. این کاهش آنقدر ادامه یافت تا اینکه اوایل امسال به رکورد 250 دلار هم رسید. این شرکت به سرعت بر حجم بازار خود افزود و از 10 درصد سال 2004 اکنون به 12 درصد رسیده است.

به گزارش شبکه ایران، شارپ از این مساله به سرعت آسیب دید. سهم بازار به 5 درصد تقلیل یافت و کارگران هم مجتمع های ساختمانی ساخته شده را ترک کردند. این شرکت کارخانه اش را برای بازپرداخت وام 4.6 میلیارد دلاری به اداره مرکزی واگذار کرد. این بخشی از بحران حاکم بر صنایع الکترونیک ژاپن است.

شارپ، سونی و پاناسونیک هر کدام ضررهایی بیش از 20 میلیارد دلار را در سال گذشته پشت سر گذاشتند و ده ها هزار نفر را هم تعدیل نیرو کردند. شاخصه های فنی که روزگاری قدرت صنایع الکترونیکی ژاپن بود اکنون جای خود را به ابزارهای ساده و کاربردهای فراوان محصولات رقیب داده است. با این حال، افزایش قدرت ین در برابر دلار هم بر مشکلات اقتصادی این شرکت ها افزوده است.

ماکوتو کیکوچی، مدیر یک شرکت مدیریت دارایی در ژاپن می گوید وضعیت صنایع الکترونیک در این کشور همانند صنایع خودروسازی آمیکا در چند سال پیش است، این شرکت ها فکر می کنند مردم محصولات آن ها را می خرند در حالیکه اینطورنیست.

سونی، شارپ و پاناسونیک الان سرمایه بازاری که در دست دارند نزدیک به 29 میلیارد دلار است در حالیکه سونی در سال 1999 ارزش سرمایه اش بالغ بر 120 میلیارد دلار بود. این در حالی است که اپل 601 و سامسونگ 173 میلیارد دلار سرمایه در اختیار دارند.

سونی با از دست دادن 5 رتبه به مکان چهلم با ارزش ترین برندهای جهان سقوط کرد در حالیکه اپل با 6 پله صعود به مکان دوم رسید. سامسونگ هم از مکان هفدهم به نهم این جدول رسید.

در این جدول، با ارزش ترین برند ژاپنی کانن بود که به مکانی بهتر از سی ام نرسیده است.

دردهه های گذشته، زمانی که شارپ حرف اول را می زد، الکترونیک در ژاپن رونق را برای این کشور به ارمغان آورد.

دیترویت، ژاپن

درست همانند صنایع خودروسازی که بعد از جنگ دوم جهانی رونق را به اقتصاد آمریکا آوردند، سونی، پاناسونیک و شارپ هم به عنوان قدرت های اقتصادی و صنعتی ژاپن را توسعه دادند. ماتسوشیتا، بنیانگذار پاناسونیک در سال 1918، به کارگرانش گفته بود که ماموریت شرکت، حذف فقر از زندگی مردم و بهبود زندگی از طریق تولید انبوه کالاهای با کیفیت است.

بر اساس آمار مرکز تحقیقات خودرو، در آمریکا، صنایع مرتبط با خودروسازی نزدیک به 10 درصد از بار اشتغال را در این کشور با نزدیک به 13.3 میلیون شغل بر دوش می کشند. در سال 2010، نزدیک به 8 میلیون شغل خصوصی مرتبط با این صنعت وجود داشته است که رقمی بالغ بر 3.5 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را شامل می شود.

اما بر اساس آمار اداره آمار ملی ژاپن، این وضعیت در این کشورف به گونه ای است که سازندگان تجهیزات ارتباطی و الکترونیکی تنها 665 هزار شغل ایجاد کرده اند که 8.7 درصد از اشتغال صنعتی این کشور را شامل می شود. بر اساس این آمار، این تعداد شغل در 10 درصد تولیدات صنعتی ژاپن دخیلند.

جنرال موتورز وکرایسلر

دلایل برای سقوط اینگونه شرکت ها به آن بر می گردد که شرکت های خودروسازی آمریکا در سال 2009 گریبانگیر آن شدند.

آرتور الکساندر، پروفسور مطالعات آسیا در دانشگاه جورج تاون و رییس پیشین موسسه اقتصاد ژاپن در واشنگتن، بر این عقیده است که ارتباطی بین وضعیت کنونی صنایع الکترونیک ژاپن و صنعت خودرو آمریکا در آن سال ها وجود دارد.

وی معتقد است در هر دو مورد، موفقیت و تکیه بر بازار داخلی این شرکت ها را ناتوان ساخته و باعث شده نوآوری در آن ها بمیرد و برای تغییراتی که پیرامون بازارهای جدید رخ می دهد ناتوان بمانند. ذائقه مشتریان تغییر کرده و رقبای نوظهور بر چالش ها پیروز شده اند.

تمرکز بر بازار داخل

در دهه 1950، جنرال موتورز در آمریکا بیش از 50 درصد سهم بازار را در اختیار داشت و بزرگترین خودروساز جهان هم نام گرفته بود. در سال مالی گذشته، درآمد بازار داخلی شرکت های پاناسونیک، 53، شارپ 48 و سونی 32 درصد بود. در مقایسه با این شرکت ها، سامسونگ به سهم 17 درصدی در سال 2010 رسید و ال جی هم به 17 درصد دیگر بازار رضایت دارد.

سوباسا ساساکی، تحلیلگر شرکت سیتی گروپ می گوید: شرکت های ژاپنی در بازار داخلی رشد خوبی کسب کرده اند اما نتوانسته اند توسعه، تولید و فروش خود را بین المللی نگه دارند.

ژاپن که سومین اقتصاد بزرگ جهان به شمار می رود بعید به نظر می رسد این وضعیت را ادامه دهد چرا که جمعیت این کشور که در سال 2008 به بیش از 127 میلیون نفر رسیده بود، قرار است بر اساس یک پروژه دولتی به کمتر از 101 میلیون نفر در سال 2050 برسد.

بر اساس آمار بانک جهانی، تولید ناخالص داخلی این کشور در نیمی از 16 سال گذشته کاهش را به خود دیده است. هم چنین بر اساس آمار دولت، خرده فروشی در این کشور از 146 تریلیون ین در سال 1996 به 136 تریلیون ین در سال 2011 رسیده است.

بحران مالی نه تنها هزینه مصرف کننده را در کشورهای توسعه یافته کاهش داد بلکه سرمایه گذاران را به دلیل افزایش قدرت ین در برابر دلار و تهدید درآمدهای صادراتی از این کشور فراری داده است. در 5 سال گذشته قدرت ین در برابر دلار، 50 درصد افزایش یافته است، این در حالی است که وون کره جنوبی در همان دوره 18 درصد کاهش یافته است.

بازارهای توسعه یافته

بر اساس تحلیلی دیگر، شرکت های الکترونیک ژاپن بسیار بیش از حد معمول بر کشورهای توسعه یافته متمرکز شده اند و این در حالی است که تقاضا برای کالاهای مصرفی جدید در این کشورها کاهش یافته است. شرکت های کره ای در انتخاب بازارهای در حال ظهور جایی که رشد سریعتر رخ می دهد، بهتر از آن ها عمل کرده اند.

به صورت ترکیبی، 70 درصد درآمد سه شرکت سونی، شارپ پاناسونیک از کشورهای آمریکا، اروپا و ژاپن کسب شده است. لازم به ذکر است سامسونگ در این مدت تنها 52 درصد درآمد خود را از این کشور ها کسب کرده و ال جی هم تنها به سهم 35 درصدی درآمد خود از این کشور ها رضایت داده است.

سازندگان این صنایع در ژاپن نیاز دارند تولید و تحقیق و توسعه خود را به جاهای ارزان تر ببرند.

چین

دومین اقتصاد بزرگ جهان، در سال گذشته 7.6 درصد درآمد سونی و 13 درصد درآمد پاناسونیک را باعث شده در حالیکه همین کشور زمینه 16 درصد درآمد سامسونگ را در سال 2010 فراهم کرده است. کارشناسان بر این عقیده اند که شرکت های ژاپنی در انتقال تولیدات خود به خارج از کشور و کاستن از هزینه های تولید بسیار کند عمل می کنند و خیلی بیش از حد به ای مساله امید دارند که هنوز بتوانند کالایی با قیمت مناسب در ژاپن تولید کنند. کاهش هزینه ها در این شرکت ها به سختی صورت می گیرد.

شرکت های خودروسازی در صنایع آمریکا هم این وضعیت را داشتند. قراردادهای کار در شرکت های جنرال موتورز، فورد و کرایسلر هزینه های بازنشستگی و کار و اهداف تولید را در سطح بالایی قفل کرده است چرا که آن ها باید برای جبران این هزینه ها بدون توجه به میزان تقاضا تعداد مشخصی خودرو تولید کنند.

ظرفیت بالای تولید در کنار نبود تقاضا برای محصولات باعث شد جنرال موتورز برندهای قدیمی را به فرشو برساند. دست از ساتورن و پونتیاک کشید و به دوران رونق بازگشت. فورد هم مرکوری را حذف کرد و لینکولن را نجات داد.

آنچه که برندهای اضافی در دیترویت سر خودروسازان آمریکا آورد، تلویزیون ها در ژاپن سر شرکت های الکترونیک آورده است.تقاضا برای تلویزیون در این صنعت درسال گذشته 8 درصد کاهش یافته است. تنها در صادرات این محصولات به خارج از ژاپن 77 درصد کاهش رخ داده است.

سونی 692 میلیارد ین از قبال تلویزیون هایش ضرر کرد و برای امسال هم ضرری معادل 80 میلیارد ین را پیش بینی کرده است. این عدد زمانی خود را پررنگ تر می کند که سرمایه در گردش این شرکت 933 میلیارد ین برآورد می شود.

وضعیت پاناسونیک هم در سال گذشته مشابه بوده است. این شرکت 349 میلیارد ین از فروش این تلویزیون ها ضرر کرده است. شارپ هم در سال 2008، 2009 و 2011 ضرر کرده است.این وضعیت باعث شده رتبه اعتباری این سه شرکت از آوریل امسال کاهش یابد.

زمانی وجودداشت که محصولات تلویزیونی سونی، شارپ و پاناسونیک در مقایسه با محصولات کره ای مزیت داشتند اما اکنون اینگونه نیست. همزمان با کاهش سهم بازار در شرکت شارپ، این شرکت اعلام کرد کارخانه کامه یامای خود را به ساخت پنل های تلفن همراه تغییر کاربری می دهد. کارخانه دوم این شرکت هم سال قبل از آن تغییر کاربری داده بود.

ژاپن 9 سازنده تلویزیون، 10 سازنده تلفن همراه و 10 سازنده کامپیوتر های شخصی دارد در حالیکه کره جنوبی تنها دوسازنده وجود دارد، سامسونگ و ال جی.

نوآوری

اگر یک شرکتی نتواند روی هزینه های خود رقابت کند، باید یک چیز منحصر به فرد به مشتریان خود عرضه کند.حال آنکه سونی که سرمایه گذاری کلانی روی موزیک پلیرها انجام داده بود بازار را به سامسونگ واپل واگذار کرده است. نرم افزارها کارها را راحت کرده اند. در حالیکه پیش از این برای هر کدام از نیازها، وسیله ای جداگانه باید ساخته می شد اما اکنون همه وسایل در یک وسیله همانند موبایل جمع شده اند. یک کارشناس مطرح اعلام کرده که شرکت های ژاپنی در زمانی که سخت افزار حرف اول را در دنیای الکترونیک می زد حرف اول را می زدند، اما اکنون این جهان از سخت افزار به نرم افزار تغییر یافته و شرکت ها بر این محور حرکت می کنند. اپل زمانی به بزرگترین و ارزشمندترین شرکت الترونیکی جهان رسید که توانست سخت افزارها را با نرم افزار یکپارچه سازد و از دل آن iPhone را درآورد.

استراتژی هیرای

سونی کماکان سعی می کند اینکار را صورت دهد. سرویس موزیک این شرکت تنها برای بازار داخلی قابل دسترس بوده تازه بعد از هفت سال که iTunes پا به دنیای موسیقی گذاشت.

هیرای که مدیرعاملی سونی را در آوریل امسال تحویل گرفت از گجت های موبایل به عنوان عناصر کلیدی در استراتژی شرکت های رقیب نام برد. در کنفرانس خبری که این شرکت در ماه گذشته برگزار کرد، مشخصات سخت افزار به عنوان نکات اصلی مدل جدید تلویزیون های سونی به نمایش گذاشته شد. یک صفحه 84 اینچ و نمایشی برابر 4K که بالاترین سطح رزولوشن کنونی در جهان است به همراه 10 بلندگو در هر دو طرف محصول جدید را متمایز ساخته است. البته آنگونه که اعلام شده سونی هرگز به دنیای تلویزیون ها به عنوان دنیای که بتواند تغییرات خود را در آن ببیند نگاه نمی کند بلکه معتقد است «چیزی که مشتریان از این شرکت می خواهند، یک وسیله منحصر به فرد است».

سامسونگ و ال جی هم اعلام کرده اند که امسال قصد دارند ال سی دی های اورگانیک را بسازند. ویژگی این محصولات قطر 4 میلی متری به همراه قدرت نمایش تصاویر تا 200 برابر روشن تر از مدل های کنونی است.

این مساله زمانی رخ می دهد که سونی و پاناسونیک در یک قرارداد مشترک توسعه این صفحات را تا سال آینده در برنامه داشتند اما باز هم از رقبای کره ای خود عقب افتادند.

شارپ هم قصد دارد با تکنولوژی جدید خود را از وضعیت کنونی نجات دهد. کارخانه دوم این شرکت که با هزینه 350 میلیارد ین ساخته شده از سال آینده تولید صفحه تبلت کامپیوترهای شخصی را آغاز خواهد کرد. در این فناوری که با نام ایگزو شناخته شده، فناوری نیمه رسانا به کار رفته است.

این فناوری که بنابر گفته شارپ رزولوشن بالایی برای محصولات به همراه می آورد و همچنین قدرت باطری وسایل را بالا می برد بعید به نظر می رسد بتواند در زمان مناسب به کمک این شرکت بیاید. تغییرات فناوری در وسایل الکترونیک چنان بالاست که هزینه تولید را بالا می برد و در نهایت گران تمام می شود که ضررهای عملیاتی سالانه برای این محصولات را به 100 میلیارد ین می رساند.

در نتیجه این مسائل، کامه یاما که روزگاری 3000 کارگر را در خود می دید اکنون با تعدیل 1000 نفر آن ها مواجه شده است. جمعیت شهر رو به کاهش گذاشته و درآمد مالیاتی سال گذشته 24 درصد در مقایسه با اوج آن در سال 2008 افت کرد. روزهای خوش کامه یاما پایان یافته است.

http://www.ictna.ir/news/archives/045104.html

ویرایش شده اکتبر 13, 2012 توسط MEHRAN 2012