هرچیزی که باید درباره S/PDIF بدانید

[MEHDI-GTX 3053]

 

 

هرچیزی که باید درباره S/PDIF بدانید

 

اینترفیس SPDIF و یا S/PDIF که بر گرفته از عبارت Sony/Philips Digital Interface می‌باشد یک اینترفیس برای انتقال صدای دیجیتال است. به‌احتمال زیاد شما نام این کانکتور را شنیده‌اید و یا از آن استفاده کرده‌اید، اما ممکن است که آشنایی کاملی با جزییات عملکردی و تفاوت‌های آن با سایر کانکتورهای صوتی نداشته باشید. بنابراین ما در این مقاله قصد داریم که شما را با کلیات و نحوه و زمان استفاده از این اینترفیس آشنا کنیم.

 

 مفهوم صدای دیجیتال به این معنا است که سیگنال صدا به جای انتقال به صورت آنالوگ از طریق مجموعه‌ای از کدهای صفر و یک منتقل می‌شود. همین امر موجب افزایش صحت انتقال داده‌ها خواهد بود، به این دلیل که هیچ نویزی به یک سیگنال صدا اضافه نخواهد شد. بنابراین انتقال صدا با فرمت دیجیتال کیفیت مناسب‌تری را در اختیار کاربر قرار خواهد داد.

امروزه دو اینترفیس در حوزه لوازم صوتی و تصویری برای انتقال صدا با فرمت دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرند: S/PDIF که تنها برای انتقال صدا مورد استفاده قرار می‌گیرد و HDMI که علاوه بر انتقال صوت، سیگنال‌های دیجیتالی ویدیویی را نیز انتقال می‌دهد.

اگر HDMI یک اینترفیس با قابلیت‌های انتقال صوت و تصویر است بنابراین این سوال پیش می‌آید که چرا در ساختار تجهیزات صوتی-تصویری از اینترفیسS/PDIF استفاده می‌شود. پاسخ این سوال بسیار ساده است به این دلیل که تمام تجهیزات صوتی و تصویری به خروجی HDMI مجهز نیستند. برای مثال از آن‌جایی که یک دستگاه سی‌دی پلیر تنها برای پخش فایل‌های صوتی در نظر گرفته شده است بنابراین از یک خروجی S/PDIF برخوردار است و نه خروجی HDMI. همچنین کابل‌ها و کانکتورهای S/PDIF بسیار ظریف و نازک هستند در حالی‌که با توجه به نوع کاربرد، کابل و کانکتور HDMI به مراتب سنگین‌تر و بزرگتر بوده و بنابراین از تعداد سیم‌های بیشتری نیز برخوردار می‌باشد.

 

زمان استفاده از S/PDIF

همان‌گونه که گفته شد شما باید هر زمانی که امکان برقراری یک اتصال دیجیتال را داشته باشید از آن استفاده کنید زیرا بهترین کیفیت صدا را در اختیار شما قرار خواهد داد. اما سوال اینجاست که چه زمانی باید از اینترفیس HDMI و چه زمانی از اینترفیس S/PDIF استفاده نمایید.

در صورتی که دو ابزار صوتی دیجیتال را به یکدیگر متصل کنید از آنجایی که منبع صدا به کانکتور HDMI مجهز نشده، شما مجبور خواهید بود به سراغ اینترفیس S/PDIF بروید. برای مثال در صورتی‌که قصد اتصال یک دستگاه پخش CD به یک تقویت‌کننده صدا (آمپلی‌فایر) را داشته باشید که یکی و یا هر دو این ابزارها از کانکتور S/PDIF برخوردار نباشند در نتیجه برقراری اتصال صدای دیجیتال امکان‌پذیر نخواهد بود. بنابراین باید از طریق یک جفت کابل RCAیک اتصال آنالوگ را میان دو ابزار برقرار نمایید. در ادامه مقاله خواهید دید که دو نوع کانکتور S/PDIF صوتی-تصویری وجود دارد: کواکسیال (RCA) و اپتیکال (Toslink). کاملا واضح است که برای اتصال دو ابزار به یکدیگر شما نیازمند استفاده از کانکتورهای یکسان خواهید بود. اگر از یک دستگاه پخشCD حرفه‌ای استفاده می‌کنید که دارای خروجی کواکسیال S/PDIF است و گیرنده صدای شما تنها یک ورودی اپتیکال S/PDIF داشته باشد شما قادر به اتصال این دو ابزار به یکدیگر نخواهید بود.

همین موضوع برای ابزاری که به خروجی‌های HDMI و S/PDIF مجهز است نیز صادق خواهد بود، با این وجود شما تنها قصد ایجاد یک اتصال صوتی را دارید نه ویدیویی. برای مثال می‌خواهید یک کامپیوتر را برای گوش دادن به فایل‌های موسیقی و یا اجرای بازی‌های متعدد به مجموعه سینمای خانگی خود متصل کنید اما نمی‌خواهید که تصاویر و عکس‌ها به تلویزیون ارسال شوند. در این حالت بهترین و مناسب‌ترین گزینه استفاده از کانکتور S/PDIFخواهد بود.

اما در صورتی که قصد دارید یک ابزار با قابلیت پخش تصاویر ویدیویی را نیز مورد استفاده قرار دهید (پخش‌کننده DVD، پخش‌کننده Blu-Ray، کنسول‌های بازی و...) بنابراین باید بر اساس موقعیت و نوع ابزار از کانکتور مرتبط استفاده نمایید زیرا در این حالت با گزینه‌های متفاوتی مواجه خواهید بود.

برای مثال بیایید تصور کنیم سینمای خانگی شما از دو بخش اصلی تلویزیون و گیرنده صوتی (آمپلی‌فایر) تشکیل شده است و شما می‌خواهید یک ابزار را به این مجموعه متصل کنید، به صورتی‌که سیگنال ویدیویی به تلویزیون و سیگنال صوتی به گیرنده صدا ارسال شود.

اگر تنها یک تلویزیون (بدون یک دستگاه گیرنده سینمای خانگی با چند بلندگو) را در اختیار داشته باشید، بهترین انتخاب شما برای اتصال یک ابزار صوتی-تصویری استفاده از کانکتور HDMI خواهد بود، البته اگر تلویزیون شما به این کانکتور مجهز باشد. بنابراین تنها باید دو سر کابل HDMI را به تلویزیون و همچنین ابزار مورد نظر متصل نمایید تا ارتباط میان این دو دستگاه برقرار شود. در این حالت صدا و تصویر دیجیتال را به صورت هم‌زمان در اختیار خواهید داشت (شکل1).

 

  شکل 1

 

در این حالت اگر چندین منبع صدا و تصویر در اختیار داشته باشید مجبور خواهید بود که هر یک را به ورودی‌های مجزای تلویزیون متصل نمایید. برای مثال اگر تلویزیون سه ورودی مجزای HDMI داشته باشد برای اتصال سه منبع صوتی-تصویری از هر سه این کانکتورها استفاده خواهید کرد و برای اتصال چهارمین ابزار به تلویزیون مجبور خواهید بود که اتصال یکی از سه ابزار به تلویزیون را قطع نموده و ابزار جدید را به ورودی HDMI متصل نمایید.

اما در صورتی که ابزار صوتی‌-تصویری و یا تلویزیون شما به کانکتور HDMI مجهز نباشد، مطابق شکل 2 شما به دو کابل یکی برای ارسال سیگنال ویدیویی به تلویزیون و یک کابل S/PDIF برای اتصال به گیرنده صوتی نیاز خواهید داشت.

شکل 2

 

بسیاری از گیرنده‌های سینمای خانگی به یک مبدل مجتمع ویدیویی مجهز هستند. این ابزار به شما کمک می‌کند تا تمامی منابع صوتی-تصویری خود را به گیرنده صدا متصل کنید و در نتیجه انتقال صدا و ویدیو از یک منبع به منبع دیگر تنها با فشردن یک کلید و یا چرخاندن یک شاسی قابل تغییر خواهد بود. بنابراین به جای اتصال تمامی کابل‌ها به تلویزیون، همگی آن‌ها به گیرنده صوتی سینمای خانگی متصل می‌شوند در نتیجه تنها یک کابل HDMIبرای انتقال ویدیو از گیرنده به تلویزیون مورد نیاز خواهد بود.

برخی از سینماهای خانگی قادر هستند تا صدای دیجیتال را از کانکتورهای HDMI تمامی منابع صوتی-تصویری استخراج کنند. بنابراین در این ابزارها استفاده از کابل‌های HDMI کافی خواهد بود. شکل 3 راهنمای مناسبی برای درک بیشتر این موضوع خواهد بود.

 

شکل 3

 

اما اگر گیرنده سینمای خانگی توانایی استخراج صدا از کانکتور‌های HDMI را نداشته باشد شما باید از کابل‌های S/PDIF برای انتقال صدای دیجیتال استفاده کنید. در این حالت دو نوع پیکربندی امکان‌پذیر خواهد بود. نوع متداول آن همان‌گونه که در شکل 4 می‌بینید به جای استفاده از یک کابل از هر منبع صوتی-تصویری، به دو کابل نیاز خواهید داشت: یک کابل HDMI برای انتقال سیگنال ویدیویی و یک کابل S/PDIF برای انتقال سیگنال صوتی.

در این حالت اگر بخواهید تنها اتصال صوتی را برقرار کنید، کافی است اتصال نشان داده شده در شکل 4 را بدون استفاده از اتصال HDMI به کار ببندید.

 

شکل 4

 

حالت دوم پیکربندی هنگامی ‌رخ خواهد داد که گیرنده صوتی به مبدل ویدیویی مجهز نباشد. در این شرایط تمامی منابع صوتی-تصویری شما مستقیما به تلویزیون متصل شده و با فرض این‌که تلویزیون قادر به استخراج صدا از ورودی HDMI و هدایت آن به سمت خروجی S/PDIF باشد، در نتیجه شما می‌توانید از این خروجی S/PDIF برای اتصال تلویزیون به گیرنده صوتی استفاده کنید. تجهیزاتی مانند پخش‌کننده CD که تنها قادر به ایجاد صدا هستند باید به‌طور مستقیم به گیرنده صوتی متصل شوند. در این حالت انتخاب ابزاری که قصد استفاده از آن را دارید به امکانات تلویزیون بستگی خواهد داشت نه گیرنده صوتی (شکل 5)

 

شکل 5

 

 

 

 

اتصال S/PDIF

شکل 6 شکل 7

 همان‌گونه که در ابتدای مقاله اشاره کردیم اتصالات S/PDIF به دو نوع کواکسیال و اپتیکال تقسیم می‌شوند. اتصال کواکسیال از یک کانکتور RCA استفاده می‌کند که معمولا با رنگ نارنجی از سایر کانکتورهای مشابه که برای انتقال ویدیو مورد استفاده قرار می‌گیرند، قابل تشخیص است. از سوی دیگر اتصال اپتیکال از یک کانکتور مربعی که Toslinkم (Toshiba Link) نامیده می‌شود استفاده می‌کند. برخی از تجهیزات صوتی-تصویری به هر دو این کانکتورها مجهز شده‌اند اما در ساختار برخی دیگر تنها یکی از این دو کانکتور مورد استفاده قرار گرفته است.

در شکل 6 پنل پشتی یک پخش‌کننده CD حرفه‌ای را مشاهده می‌کنید که به یک خروجی کواکسیالS/PDIF مجهز شده است. توجه داشته باشید که یک سوییچ برای فعال‌سازی این خروجی نیز توسط ابزار در اختیار خواهید داشت. سایر کانکتورها، خروجی‌های صدای آنالوگ هستند و یک گزینه برای به‌کارگیری یک دستگاه کنترل از راه دور نیز در نظر گرفته شده است.

 

شکل 7 تصویر پنل پشتی یک پخش کننده DVD است که به هر دو خروجی کواکسیال و اپتیکال S/PDIFمجهز شده است.

 

همچنین در شکل 8 که به پنل پشتی یک کنسول بازی ویدیویی مربوط می‌شود، یک خروجی S/PDIF اپتیکال و یک خروجی HDMI در اختیار کاربر قرار گرفته است.

 

شکل 9 مربوط به پنل پشتی یک گیرنده صوتی است که یک ورودی اپتیکال S/PDIF و یک ورودی کواکسیالS/PDIF در آن پیاده‌سازی شده‌اند. در این گیرنده مخصوص، ورودی اپتیکال S/PDIF با یک برچسب Video2Inو ورودی کواکسیال S/PDIF با برچسب DVD In از یکدیگر متمایز شده‌اند.  

 

شکل 8 شکل 9

 

کابل‌های S/PDIF

کابل کواکسیال S/PDIF که در شکل 10 نشان داده شده، یک کابل RCA است. از طرفی کابل اپتیکال S/PDIF یک کابل فیبر نوری است که دو نوع کانکتور دارد. متداول‌ترین نوع کانکتور اپتیکال S/PDIF که آن را در شکل 11 مشاهده می‌کنید، یک ساختار مربعی دارد. در نهایت همان‌طور که در شکل 12 می‌بینید، کانکتور 5/3 میلی‌متری نیز برای این اتصال قابل دسترس است. این کانکتور 5/3 میلی‌متری ابعادی مطابق با کانکتور 5/3 میلی‌متری به کار رفته در هدفون دارد و معمولا در کامپیوترهای قابل حمل مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین مبدل‌هایی نیز برای تبدیل کانکتورهای مربعی به کانکتورهای 5/3 میلی‌متری وجود دارد.

 

      شکل 10 شکل 11 شکل 12

 

 

S/PDIF در ساختار کامپیوترها

دسترس‌پذیری کانکتورهای S/PDIF به نوع و مدل مادربرد و لپ‌تاپ شما بستگی خواهد داشت. با نگاهی به پنل پشتی کامپیوتر و یا کانکتورهای موجود در بدنه لپ‌تاپ، نوع کانکتور اپتیکال یا کواکسیال S/PDIF آن قابل تشخیص خواهد بود. همان‌گونه که در شکل 13 می‌بینید، این مادربرد به یک کانکتور اپتیکال S/PDIF مجهز شده است. از سوی دیگر شکل14 به یک مادربرد مربوط می‌شود که در ساختار آن از هر دو کانکتور اپتیکال و کواکسیال S/PDIFاستفاده شده است.

 

    شکل 13 شکل 14

 

  شکل 15 در لپ‌تاپ‌ها تشخیص وجود یک خروجی S/PDIF کمی مشکل است زیرا این کانکتورها معمولا با فیش هدفون که از کانکتورهای 5/3 میلی‌متری استفاده می‌کنند، ترکیب می‌شوند. بنابراین بسیاری از کاربران تصور می‌کنند که لپ‌تاپ آن‌ها به خروجی S/PDIF مجهز نشده، در حالی‌که ممکن است این ویژگی در دسترس بوده باشد. در چنین شرایطی بهترین و آسان‌ترین روش این است که اطراف ورودی فیش هدفون لپ‌تاپ را به دقت بررسی کرده و به دنبال عبارت S/PDIF در کنار آن باشید (شکل 15). با این وجود در بسیاری از لپ‌تاپ‌ها هیچ نشانه و یا علامتی برای تشخیص خروجیS/PDIF در نظر گرفته نشده است. بنابراین برای تشخیص این موضوع باید به دفترچه راهنمای ابزار خود مراجعه نمایید.

 

اما راه‌های دیگری نیز برای تشخیص کانکتور S/PDIF وجود دارد. برای مثال اگر توسط کامپیوتر خود که در یک فضای تاریک قرار دارد یک فایل صوتی پخش کنید، در صورتی که از فیش هدفون نور قرمز رنگی را مشاهده نمایید نشان‌دهنده آن خواهد بود که در سیستم شما یک اینترفیس S/PDIF تعبیه شده است. بهتر است به صورت مستقیم به این نور خیره نشوید زیرا ممکن است به چشمان شما آسیب بزند.

روش دیگر برای تشخیص نوع اینترفیس، توجه به رنگ فیش است. اگر فقط به رنگ سبز باشد مسلما عملکرد S/PDIF را نخواهد داشت. اما در صورتی که همانند شکل 15 سیاه‌رنگ باشد می‌توانید اطمینان داشته باشید که کانکتور شما S/PDIF است. با این حال تمامی سازندگان از این الگوها برای تشخیص نوع کانکتور استفاده نمی‌کنند.

 

افزودن خروجی S/PDIF به کامپیوتر

می‌توان گفت تقریبا تمامی مادربردها به اینترفیس S/PDIF مجهز هستند حتی اگر این کانکتور به پنل پشتی لحیم نشده باشد. در صورتی که بخواهید یک کانکتور S/PDIF را به سیستم خود اضافه کنید باید روی مادربرد به دنبال هدر مربوط به خروجی S/PDIF بگردید. این هدر می‌تواند با اسامی متفاوتی مانند JSP1 (شکل 16)، SPDIF-OUT (تصویر شماره 17) ، SPDIFO، SPDIF-O، HDMI-SPDIF و... قابل تشخیص باشد و در این حالت بهتر است که به دفترچه راهنمای مادربرد مراجعه کنید.

 

    شکل 16 شکل 17

 

همچنین باید یک مبدل مانند آن‌چه که در شکل 18 می‌بینید نیز تهیه کرده و آن‌را روی هدر S/PDIF موجود در مادربرد نصب کنید.

 

  شکل 18

 

آن‌چه که در این مقاله خواندید، اطلاعاتی بود که برای استفاده از اینترفیس صدای دیجیتال S/PDIF به‌عنوان یک کاربر به آن نیاز داشتید. ما در این مقاله از جزییات فنی و تکنیکی فاصله گرفتیم تا اطلاعات کاربردی را در اختیار شما قرار دهیم. بدون تردید بحث درباره عملکرد فنی اینترفیس مذکور به مقاله جداگانه‌ای نیاز دارد که در آینده نزدیک به سراغ آن خواهیم رفت. نکته آخر این‌که اگر تجهیزات صوتی-تصویری شما از اینترفیس مذکور پشتیبانی می‌کنند، حتما از آن لذت ببرید.

 

منبع:digitalmag.ir

 

[gheysar1364 409]

بسیار عالی بود دوست عزیز

[PETRONAS 6]

سلام

مادربردم پورت S/PDIF رو داره، چطور میتونم ازش صدای دیجیتال بگیرم واسه اسپیکر؟