ارگونومی چیست

[payman27 135]

  درود

 

همه ما از کامپیوتر استفاده میکنیم اما متاسفانه بیشتر ما به میز و صندلی مورد استفاده و اینکه چه تاثیراتی بر روی سلامتی ما دارند کم توجهی میکنیم. استفاده صحیح از میز و صندلی مناسب، نه تنها باعث حفظ سلامتی ما میشود بلکه در راحتی و همچنین تسلط ما در هنگام استفاده از کامپیوتر تاثیر بسزایی دارد که این خود باعث افزایش کیفیت استفاده از کامپیوتر میشود. نکته جالب اینجاست که برخی از دوستان برای داشتن کامپیوتر قویتر و در نتیجه لذت بیشتر و کارایی بهتر در بازیهای کامپیوتری بطور مرتب هزینه های زیادی را متقبل میشوند اما بعضا از میز و صندلی نامناسب استفاده میکنند و یا ممکن است میز و صندلی مناسبی هم داشته باشند اما به شیوه صحیح از آنها استفاده نکنند. به این ترتیب هم از لذتی که بدنبالش هستن و برای آن هزینه میکنند کاسته میشود و هم از کارایی و دقت شان در بازیها؛ از همه مهمتر سلامتی شان در معرض مخاطره قرار میگیرد و ممکن است مشکلاتی برای آنها به وجود آید که باعث شود نه تنها هزینه های بسیاری را متحمل شوند بلکه ممکن است برخی از این مشکلات بوجود آمده دیگر قابل جبران نباشند. به همین دلیل تصمیم گرفتم تا تجربیات و دانسته هایم در این زمینه را با شما عزیزان در میان بگذارم، با امید به این که حداکثر استفاده را از آن ببرید:

 

من چندین سال پیش از میز تحریر و صندلی چوبی معمولی برای کار با کامپیوتر استفاده میکردم اما کم کم احساس خستگی و درد در نقاط مختلف بدنم نمایان شد. بدترین مشکلم هم درد مچ دست راست بود که بابت اون چندین بار هم به دکتر مراجعه کردم. من قبل از اون واژه ارگونومی رو شنیده بودم اما اطلاعاتم در مورد این علم بسیار ناقص بود، حالا وقتش شده بود که اطلاعاتم رو در این زمینه زیاد کنم، پس شروع کردم به مطالعه.

ارگونومی علمیست که به بررسی نحوه ارتباط بدن با وسایل و ابزارهای گوناگون میپردازد و سعی میکند تا با بهبود طراحی و همچنین بهبود شیوه استفاده از وسایل موجب راحتی و سلامتی (عدم آسیب رساندن به بدن) در هنگام کار با این وسایل شود. اگر نکات مربوط به ارگونومی در وسیله ای رعایت شده باشد، اصطلاحا میگویند که شی مورد نظر ارگونومیک است. حال ارگونومی در مورد کار با کامپیوتر چه میگوید؟ در اینجا بصورت یک لیست موارد رو ذکر میکنم:

 

 

1. ارتفاع مانیتور

نکته: قسمت جلوی مانیتورها علاوه بر صفحه ای که تصویر را نمایش میدهد دارای یک حاشیه پلاستیکی نیز است. در اینجا منظور من از لبه بالایی و پایینی مانیتور قسمتی است که تصویر را نشان میدهد و نه حاشیه پلاستیکی.

ارتفاع مانیتور باید به صورتی باشد که لبه بالای صفحه نمایش هم سطح (هم ارتفاع) چشمها باشد.

 

2. ارتفاع میز

میز نباید ارتفاع زیادی داشته باشد. ارتفاع میز باید به حدی باشد که هنگام کار با موس و کیبورد مچ دستها تقریبا هم سطح با آرنج ها قرار داشته باشند. در قسمت زیر اکثر کیبوردها (قسمت عقب) پایه هایی وجود دارد که با درآوردن آنها کیبورد زاویه بیشتری پیدا میکند، از استفاده از این پایه ها اجتناب کنید.

 

3. صندلی

نکته اول این است که حتما از صندلیهای اداری مناسب استفاده کنید. ارتفاع صندلی باید قابل تنظیم باشد و هنگامی که به سمت عقب تکیه میدهید باید پشتی صندلی (و ترجیحا کل صندلی) به سمت عقب خم شود. صندلی حتما باید دسته داشته باشد و چنانچه ارتفاع دسته نیز قابل تنظیم باشد به مراتب بهتر است. پشتی صندلی باید بلند باشد و به شانه ها برسد، در قسمت کمر نیز باید دارای برآمدگی باشد تا گودی کمر را پرکند. ضخیم بودن ابر در قسمت نشیمنگاه از اصلی ترین ضروریات نیست اما میتواند هم در راحتی و هم در سلامتی تاثیر مثبت داشته باشد. بالای صندلی باید قابلیت چرخیدن داشته باشد تا نشستن و بلند شدن از آن با وجود دسته ها میسر گردد.

نکته اول، اصلی و پایه ای در هنگام نشستن بر روی صندلی این است که همیشه سعی کنید عقب بنشینید، یعنی باسن و کمرتان را به پشتی صندلی تکیه دهید و از لم دادن و همچنین قوز کردن بپرهیزید.

 

1-3. زاویه پشتی صندلی

در گذشته توصیه میشد که زاویه پشتی صندلی به گونه ای باشد که بدن با زمین زاویه 90 درجه داشته باشد، یعنی پشت بصورت کاملا صاف قرار گیرد (همانند عکس بالا). اما امروزه توصیه میشود که بدن کمی به سمت عقب زاویه داشته باشد و زاویه جلوی بدن با زمین حدود 135 درجه باشد. برای این امر امکان خم شدن صندلی (و یا حداقل پشتی آن) به سمت عقب ضروری است.

 

2-3. ارتفاع صندلی

ارتفاع صندلی باید به اندازه ای باشد که کف دو پا کاملا بر روی زمین قرار بگیرند. همچنین باید هنگامی که تکیه میدهید پشتتان به عقب خم شود (هنگام کار با کامپیوتر باید این وضعیت تکیه داده را همیشه حفظ نمایید). بطور کلی قانونی که در اینجا وجود دارد این است که اگر هنگام استفاده از صندلی بیشتر در پاهای خود احساس درد و خستگی کردید ارتفاع صندلی زیاد است، اما اگر در قسمت نشیمنگاه و باسن احساس درد و خستگی بیشتری داشتید، ارتفاع صندلی کم است. البته نازک و سفت بودن ابر در قسمت نشیمنگاه نیز میتواند باعث درد و خستگی این ناحیه شود.

 

3-3. دسته صندلی

ارتفاع دسته صندلی باید به اندازه ای زیاد باشد که وزن دستان شما را از روی کتف و کول شما بردارد اما نباید به اندازه ای زیاد باشد که باعث شود شانه های شما بصورت محسوسی بالاتر بیایند. محل قرار گرفتن دسته ها از نظر عرضی نیز اهمیت دارد و باید با جثه شما تناسب داشته باشد تا آرنجها و دستها در جای طبیعی و مناسب قرار داشته باشند و بیش از حد دور و یا نزدیک به بدن قرار نگیرند.

 

 

 

برای رسیدن به این اهداف علاوه بر صندلی، میز هم باید قابلیت تنظیم ارتفاع داشته باشد اما من هرچی گشتم تو تهران نتونستم یک همچین میزی پیدا کنم. به همین خاطر از بازار آهن مقداری پروفیل (قوطی) در دو سایز مختلف گرفتم تا توی هم برن، بعد دادم اونطوری که میخواستم جوش دادن و بعد هم روی اون (به عنوان رویه میز) MDF پیچ کردم. البته اگر میز شما قابلیت تنظیم ارتفاع ندارد و بلندتر از حد مناسب است میتونید ارتفاع صندلی رو بالا بیاورید (البته ارتفاع صندلی تا یک حدی زیاد میشه) و بعد برای زیر پاهایتان با چوب یک زیر پایی با ارتفاع مناسب درست کنید. بهتر است که زیر پایی طول و عرض نسبتا زیادی داشته باشه تا بتونید پاهاتون رو کمی حرکت دهید. برای روی زیر پایی هم از موکت و یا پوشش نرم دیگری استفاده کنید.

من برای زیر پایه های صندلی بجای چرخ از پایه های ثابت استفاده میکنم تا صندلی همواره در مکان مناسب باقی بمونه. شما هم در صورت تمایل میتونید همین کار رو انجام بدید. البته با این کار، نشستن و بلند شدن از صندلی کمی سخت تر میشه اما بعد از یک مدت راه مناسب رو پیدا میکنید و به راحتی و خیلی عادی و طبیعی این کار رو انجام میدید.

 در مورد مانیتور، من یک ال سی دی 23 اینچی داشتم که یک کم از نظر ارتفاع کوتاه بود و به همین خاطر با چوب برای زیر پایه مانیتور پایه درست کردم تا ارتفاعش به حد مطلوب برسه. مدتی بعد با استفاده از پایه های مخصوص مانیتورهای ال سی دی و مقداری آهن برای مانیتورم پایه ای قابل تنظیم درست کردم که به پشت (عقب) میزم متصله و به این ترتیب میتونستم پایه خود مانیتور رو ازش جدا کنم. حالا روی میزم (زیر مانیتور) خالی شده و به قول معروف دست و پام باز شده. راستی سیم موس رو هم به قسمت عقب میز بستم تا موقع استفاده سیم همیشه آزاد باشه و هیچ وقت کشیده نشه و این سیستم که تقریبا برام مجانی در اومد تا امروز داره بصورت بی نقص کار میکنه. بعدها تولید کنندگانی مثل Razer محصولاتی با نام Mouse Cord Management تولید کردن که دقیقا همون کار رو میکنن :cool:  و قیمت کمی هم ندارن.

در کل نتیجه تغییراتی که دادم این بود که بیشتر دردها و مشکلات در مدت نسبتا کوتاهی برطرف شدند و سپس ورزش و باشگاه رو هم به برنامه روزانه ام اضافه کردم و الان چند ساله که بطور مرتب ورزش میکنم که نتیجه هم این بوده که الان مشکلات جسمی مربوط به کار با کامپیوتر کاملا برطرف شدن.

درمورد فاصله مانیتور با چشم قانون کلی اینه که هر چه دورتر بهتر. اما از اونجا که اکثر مانیتورها آنقدر بزرگ نیستند که بشه اونها رو در فاصله دور گذاشت بهتره که مانیتور رو خیلی عقب نذارید، در غیر اینصورت مجبور میشید که برای بهتر دیدن به جلو خم شید، یعنی فاصله چشم از مانیتور که کم نشده هیچ بلکه باعث شده که حالت نشستن صحیحتون هم به هم بخوره. برای بزرگتر کردن نوشته ها و عناصر صفحه نمایش هم بهتره از قابلیتی که در ویندوز به همین منظور قرار داده شده استفاده کنید.

 

بسیاری از برنامه های دیگر و بیشتر مرورگرهای اینترنت نیز چنین قابلیتی رو دارند.

 

در گذشته تصور بر این بود که مطالعه و همچنین تماشای طولانی مدت تلوزیون و مانیتور موجب ابتلا به نزدیک بینی، بخصوص در نوجوانان میشود. اما بعدها متوجه شدند نور آفتاب باعث میشود که رشد کره چشم کند شود و دلیل نزدیک بینی هم طول زیاد کره چشم است که باعث میشود تصویر در جای مناسب تشکیل نشود. از آنجا که بسیاری از نوجوانانی که وقت بیشتری را به مطالعه و یا تماشای تلوزیون و یا نگاه کردن به صفحه مانیتور اختصاص میدهند کمتر در محیط باز و معرض نور خورشید قرار میگیرند کره چشمشان بیش از حد طبیعی رشد میکند و دچار نزدیک بینی میشوند.

البته این بدبن معنا نیست که کار زیاد با کامپیوتر عارضه ای برای چشم به همراه ندارد، زیرا نگاه کردن مداوم به صفحه نمایش باعث میشود که چشم خسته شود. در ضمن هنگام مطالعه و یا تماشای تلوزیون و یا نگاه کردن به صفحه مانیتور میزان پلک زدن به شدت کاهش پیدا میکند که این باعث خشکی چشم میشود.

به نظر من صدور قانون در مورد مدت استفاده از کامپیوتر و فاصله و مدت استراحتها کاملا بی معناست چون هیچ کس این قوانین رو رعایت نمیکند مگر برای مدتی کوتاه. پس من اینجا کاری به این توصیه ها ندارم و فقط توصیه میکنم که سعی کنید همیشه به یاد داشته باشید که هنگام کار با کامپیوتر باید گهگاهی به بدن خود استراحت بدهید و هرچه تعداد و مدت این استراحتها بیشتر باشد بهتر است. هنگام استراحت کمی راه بروید تا خون در پاها جریان پیدا کند و میتوانید لحظه ای هم دراز بکشید و پایتان را بالاتر از بدن قرار دهید تا خون اضافه از آن خارج شود. بهتر است در زمان استراحت کمی حرکات کششی هم بکنید.

در مورد چشمها هم سعی کنید هنگامی که در چشمهایتان احساس خستگی و سوزش پیدا کردید به دورترین نقطه محیطی که در آن قرار دارید نگاه کنید و کمی پلک بزنید. همچنین میتوانید چشمانتان را چند ثانیه ببندید و در همان حال کمی چشمها را حرکت دهید. در ضمن میتوانید از دستگاهای تولید بخور سرد در اتاقتان استفاده کنید تا هوای اتاق مرطوب تر شود و مشکل خشکی چشم کاهش یابد (من خودم از دستگاه بخورر سرد استفاده میکنم و کاملا از آن راضی هستم). در ضمن میتوانید از قطره های اشک مصنوعی مانند Artelac Advanced استفاده کنید.

ورزش را هم فراموش نکنید.

@};-

[Hassan.SK 6510]

ممنون

لذت بردیم