شــکست ‌خـورده‌های دنـیای رایانه

[Hamed 9239]

تاریخ 30 ساله خلاقیت در تولید پی سی

تاریخ شکل‌گیری رایانه‌های امروزی در نوع خود تاریخی جالب و پرپیچ و خم است. همه ما با رایانه‌های شخصی مشهور دنیا نظیر IBM PC، اپل یا کمودور64 آشنا هستیم اما با نگاهی منصفانه‌تر خواهید دید تاریخچه رایانه تنها به این شرکت‌ها و رایانه‌ها محدود نمی‌شود و شرکت‌ها و افراد زیادی از سرتاسر دنیا در شکل‌گیری آن نقش داشته‌اند. در مواردی رایانه‌هایی که انتظار می‌رفت آینده درخشانی داشته باشند به دلیل بازاریابی بد برای همیشه فراموش شدند. برخی به دلیل قیمت بالا نتوانستند انتظارات را برآورده کنند و در کنار اینها بسیاری از این رایانه‌ها به دلیل ضعف‌های فنی راه به جایی نبردند. هر چند بسیاری از این محصولات موفقیت تجاری قابل توجهی به دست نیاوردند اما به نوبه خود بر صنعت رو به رشد رایانه اثر گذاشتند و حداقل نام خود را در تاریخ ثبت کردند. در این متن نگاهی کوتاه خواهیم داشت به تاریخ 30ساله رایانه‌های شخصی و 12 مدل رایانه‌ای که به‌رغم داشتن شایستگی به دلایل نامبرده خیلی زود از صحنه رقابت حذف شدند.

1983

Apple Lisa

یک رایانه قدرتمند دیگر از جابز (جابز پس از تولد نخستین دخترش این نام را برای رایانه جدید خود انتخاب کرد) که فروش خوبی نداشت. این رایانه از پردازنده Motorola 68000 با سرعت 5 مگاهرتز، دو عدد فلاپی‌درایو و یک هارددیسک برخوردار بود و در عین حال با قیمت 10 هزار دلاری یک رایانه کاملا گران‌قیمت محسوب می‌شد. این رایانه به منظور استفاده‌های تجاری طراحی شده بود اما هیچ‌گاه نتوانست با مدل ارزان‌تر IBM رقابت کند. رایانه Lisa به عنوان اولین رایانه تجاری با رابط کاربری گرافیکی شناخته می‌شود و یکی از مهم‌ترین محصولات تاریخ رایانه است. اپل در سال 1986 و پس از بروز مشکل برای ناسا به عنوان بزرگ‌ترین مشتری Lisa تولید این رایانه را متوقف شد.

1983

Coleco Adam

در ادامه موفقیت کنسول بازی ColecoVision شرکت Coleco تصیم گرفت روی ساخت یک رایانه شخصی تمرکز کند و به این ترتیب رایانه Adam در سال 1983 تولید شد. رایانه Adam بیشتر به دلیل مشکل سخت‌افزاری خود مشهور است. در ابتدا سیستم مجبور بود با استفاده از انرژی الکترومغناطیسی نوارهای موجود در درایو خود را پاک کند. از این گذشته درایو Adam معیوب بود و اگر در زمان پخش، نوار آن بیرون می‌‌آمد نوار در درایو گیر می‌کرد. در Adam از یک منبع تغذیه مشترک با چاپگر رایانه استفاده شده بود که یک حرکت صرفه‌جویانه خوب به نظر می‌رسید اما اگر چاپگر خراب یا گم می‌شد رایانه Adam دیگر به دردی نمی‌خورد. این رایانه تنها 100 هزار دستگاه فروش داشت و تولید آن در سال 1988 متوقف شد.

1984

IBM PC Junior

شرکت IBM پس از موفقیت‌ در بازار رایانه‌های تجاری سعی کرد با PCjr به بازار رایانه‌های خانگی هم وارد شود اما متاسفانه PCjr با مشکلات فنی زیادی روبه‌رو شد. در صدر آنها صفحه‌کلید غیراستاندارد رایانه قرار داشت. علاوه بر این درگاه‌های اسلات‌های Expansion و جویستیک رایانه با برخی از محصولات موجود در بازار ناسازگار بودند. قبل از عرضه PCjr با تصوری که از شرکت IBM در ذهن خریداران وجود داشت انتظار می‌رفت PCjr یک رایانه باارزش و قدرتمند باشد اما مشکلات سخت‌افزاری و قیمت دوبرابری آن نسبت به کمودور 64 پایانی نه‌چندان خوش برای PCjr رقم زد و تولید این رایانه پس از گذشت دو سال کاملا متوقف شد.

1985

Commodore 128

قضیه Commodore 128 کمی متفاوت از سایر رایانه‌هایی است که با هم بررسی کردیم. این رایانه با فروش 4 میلیون دستگاه تقریبا فروش مناسبی داشت با این حال این فروش در مقایسه با فروش 12 میلیون دستگاهی نسخه پیشین یعنی Commodore 64 فروش چندان موفقی محسوب نمی‌شود. ساخت 128 برخلاف 64 یکی از اشتباهات شرکت Commodore به شمار می‌آید. این رایانه با تمام بازی‌ها و نرم‌افزارهای 64 سازگار بود، با این حال برنامه‌های زیادی که اختصاصا برای 128 طراحی شده باشند وجود نداشت. در طرف مقابل 128، مدل Amiga قرار داشت که بیشتر روی بازی‌های ویدئویی متمرکز بود، به همین دلیل تعداد برنامه‌نویسان کمتری جذب 128 می‌شدند و در نتیجه دوران حیات Commodore 128 مدت زیادی به درازا نکشید.

1987

12. Canon Cat

این رایانه از یک صفحه‌کلید و مانیتور تشکیل شده است و از آنجایی که رابط کاربری آن با تایپ و ورود فرمان کار می‌کند از موس خبری نیست. شرکت Canon اعتقاد داشت Cat قدرتمندترین ماشین محاسباتی دنیاست، با این حال وظیفه فروش و بازاریابی آن را به بخش ماشین‌های تحریر الکترونیکی خود سپرد و این بزرگ‌ترین اشتباه Canon بود. بازاریابان Canon برای فروش این رایانه به کارمندان دفاتر و ادارات روی آوردند؛ کسانی که به دستگاهی به این قدرت و البته قیمت (Cat 1500 دلار هزینه داشت) نیاز نداشتند. این ماشین تنها 20 هزار دستگاه فروخت و تولید آن شش ماه پس از اولین عرضه متوقف شد. از نکات قابل توجه این رایانه طراحی آن توسط جف راسکین است که در طراحی رایانه شخصی اپل هم نقش داشته است. فکر می‌کنید راسکین کدام یک از این دو نمونه کار را در رزومه خود قرار می‌دهد؟

1988

NeXT Computer

پس از اینکه استیو جابز اپل را ترک کرد به ساخت NeXT روی آورد و آن را به عنوان اولین رایانه شخصی شرکت عرضه کرد. رایانه NeXT یک مکعب بی‌ریخت مشکی‌رنگ بود که 6500 دلار قیمت داشت. سخت‌افزارهای این رایانه شامل پردازنده Motorola 68030 با سرعت 25 مگاهرتز و درایو نوری- مغناطیسی 256 مگابایتی می‌شدند که در زمان خود NeXT را به یک سیستم بسیار قدرتمند تبدیل کرده بود اما نرم‌افزارهای معدودی می‌توانستند روی این رایانه اجرا شوند. نسل بعدی NeXT هم نتوانست وضعیت را تغییر دهد و این شرکت پس از فروش 50 هزار دستگاه تولید آن را متوقف کرد. پس از این شکست، اپل روی توسعه نرم‌افزارهای بهتر تمرکز کرد که حاصل آن سیستم‌عامل Mac OS X شد.

1994

IBM Aptiva

رایانه Aptiva در ادامه سری رایانه‌های شخصی PS شرکت IBM عرضه شد؛ سری رایانه‌هایی که یک شکست تجاری بزرگ برای IBM محسوب می‌شوند. در Aptiva عناصر قابل توجهی همچون مودم داخلی وجود داشت (مدت‌ها قبل از اینکه مودم‌ها به استاندارد رایانه‌ها تبدیل شوند). با این حال این مدل با مشکلات فراوانی چه از نظر فنی و چه از نظر بازاریابی روبه‌رو شد. در صدر این مشکلات دعوای IBM با مایکروسافت بر سر نرم‌افزار Lotus و Microsoft Office بود که در نتیجه آن Aptiva از استفاده از ویندوز 95 منع شد. البته بعدها اجازه استفاده از ویندوز به Aptiva داده شد، با این حال ضربه کشنده قبلا وارد شده بود.

1996

Gateway Destination

رایانه Gateway Destination نخستین رایانه شخصی مولتی‌مدیا در دنیا محسوب می‌شود. این ماشین 4 هزار دلاری شامل TV Tuner داخلی، کارت ویدئویی، نمایش تلویزیون، انجام وظایف معمول و بازی‌های رایانه‌ای می‌شد. به این مجموعه مولتی‌مدیا کامل صفحه‌نمایش CRT 31 اینچی دستگاه را نیز اضافه کنید. به‌رغم این برتری سخت‌افزاری،Destination هرگز آنچنان که باید مشهور نشد و حتی اگر روی اینترنت نام این محصول را جست‌وجو کنید نتایج اندکی پیدا خواهید کرد. اما چرا این اتفاق برای Destination افتاد؟ در حقیقت این رایانه جلوتر از زمانه خود بود؛ ویژگی مثبتی که علت اصلی شکست تجاری Destination هم محسوب می‌شود. به هر حال این رایانه شخصی مولتی‌مدیا نتوانست به خانه عده زیادی راه پیدا کند.

2000

Apple Power Mac G4 Cube

با موفقیت چشم‌گیر iMac و Power Mac شرکت اپل تصمیم گرفت دوران پرافتخار خود را با عرضه Power Mac G4 Cube تکمیل کند. متاسفانه اپل با طراحی این رایانه به شکل یک مکعب دچار اشتباه بزرگی شد، طرحی که احتمالا از رایانه NeXT استیو جابز الهام گرفته شده بود. اندازه این رایانه از کارت‌های استاندارد PC پشتیبانی نمی‌کرد و درایو DVD عمودی هرگز آن گونه که باید، کار نکرد. بدنه رایانه نیز در برابر ضربه بسیار حساس طراحی شده بود. این رایانه تنها 2 هزار دستگاه فروش داشت اما حداقل طراحی آن سبب شد یکی از مدل‌های تولیدشده رایانه در موزه هنرهای مدرن نیویورک نگهداری شود.

2003

Com Audrey

با افزایش اهمیت اینترنت تولیدکنندگان رایانه‌های شخصی و دستگاه‌های مرتبط تصور کردند به زودی درخواست برای دستگاه‌های مخصوص استفاده از اینترنت و آنلاین بودن افزایش قابل توجهی پیدا خواهد کرد. البته تصور آنها کاملا نادرست بود. نمونه شکست‌خورده این تصور غلط رایانه Audery از 3com است که با کلیدهای اختصاصی برای ایمیل، مرور وب و تقویم برای استفاده تمام کاربران از حرفه‌ای‌ها گرفته تا کاربران مبتدی طراحی شد. این رایانه جهت مرور وب ساخته شده بود و از صفحه‌کلید بی‌سیم و صفحه‌نمایش لمسی بهره می‌برد. برخلاف این نوآوری‌ها قیمت Audery تنها 499 دلار بود، ضمن اینکه این رایانه در هشت رنگ مختلف عرضه شد. اما تولید Audery پس از هشت ماه متوقف شد که از مهم‌ترین دلایل آن می‌توان به استفاده این رایانه از نسخه اولیه سیستم‌عامل QNX اشاره کرد؛ سیستم‌عاملی که در گوشیBlackBerry Playbook نیز به کار گرفته می‌شد.

2006

Samsung Q1

پیش از iPad، پیش از ویندوز 7 و حتی قبل از نت‌بوک‌ها، مایکروسافت یک دسته جدید از رایانه‌های شخصی با نام «Ultra-Mobile PC» تعریف کرد. دسته‌ جدید از رایانه‌ها که قرار بود فضای خالی میان گوشی‌های هوشمند و نوت‌بوک‌ها را پر کند. رایانه Samsung Q1 یکی از اولین محصولات این دسته محسوب می‌شود. این رایانه فاقد صفحه‌کلید فیزیکی بوده و روی آن ویندوز XP Tablet Edition نصب شده است. مشخصات سخت‌افزاری این مدل به گونه‌ای بود که تنها در پخش فایل‌های ویدئویی آن هم با استفاده از صفحه‌نمایش 7 اینچی دستگاه به خوبی عمل می‌کرد و حتی به‌روزرسانی بعدی دستگاه و اضافه شدن صفحه‌کلید فیزیکی و اسلات حافظه SD نتوانست جلوی شکست تجاری آن را بگیرد.

2009

Nokia Booklet 3G

نوکیا در سال 2009 و با ساخت Booklet 3G که در تئوری نت‌بوک بسیار خوب به نظر می‌رسید سعی کرد بازار نت‌بوک‌ها را در دست بگیرد. این مدل برای برقراری یک ارتباط پایدار طراحی شد و عمر باتری آن به 12 ساعت هم می‌رسید. نت‌بوک Booklet، 575 یورو (نزدیک به 845) دلار قیمت داشت که قیمت بالایی برای یک نت‌بوک محسوب می‌شود هرچند با قرار داد دوساله AT&T قیمت آن به 299 کاهش پیدا می‌کرد. همین قیمت بالا و هزینه‌های زیاد سبب شد Booklet کم‌کم حذف شود و علی‌رغم وجود صفحه اختصاصی برای این نت‌بوک روی وب‌سایت نوکیا، از Booklet 3G روی وب‌سایت AT&T هیچ اثری نخواهید دید.

منبع : عصر ارتباط