حتما تا به حال شنیده اید که حیوانات قبل از وقوع زمین لرزه رفتارهای عجیبی از خود نشان میدهند. پارس کردن بی وقفه سگها، به روی آب آمدن ماهی ها، مهاجرت دسته جمعیپرندگان، فرار قورباغهها از تالاب و ...از این قبیل رفتارها هستند. اما واقعا حیوانات چه چیزی را حس میکنند که انسانها نمیکنند؟
این سوال باعث شد که گروهی از دانشمندان دانشگاه ویرجینیا، شروع به خورد کردن سنگها و اندازه گیری گازها در آزمایشگاهی کنند که به منظور شبیه سازی زمین لرزه ساخته شده است. نتایجی که به دست آمد حیرت آور بود: مشاهده شد که سنگهایی که خورد شدند، باعث تولید گاز ازنی به مقدار ۱۰۰ برابر بیشتر از حجم مه غلیظی در یک روز شهر لوس آنجلس شدند.
کاترین دوکس عضوی از این تیم تحقیقاتی گفت: حتّی کوچکترین شکستگی سنگها نیز باعث تولید گاز ازن شد. حال سوال اینجاست: آیا این گاز ازن در محیط زیست طبیعی نیز قابل شناسایی است؟ اگر جواب "بله" است، ممکن نشانههای ازنی که دوکس و همکارانش مشاهده کردند روزی در پیشگیری از وقوع زمین لرزههای قریب الوقوع به کار آیند.
فرایند خورد کردن سنگ ها
گروه دوکس انواع مختلفی از سنگهای آذرین و دگرگونی (شامل بازالت، گرانیت، گنیس و ریولیت که روی هم رفته بیش از ۹۵ درصد پوسته زمین را تشکیل میدهند) را در آزمایشگاهشان آزمایش کردند. سنگهای خورد شده در سطوح مختلف از ۱۰۰ واحد در میلیارد (۱۰۰ ...) تا ۱۰ واحد در میلیون (۱۰ ...) تولید گاز ازن کردند.همچنین در مناطق مختلف نیز مقدار تولید گاز ازن متفاوت بود.در بعضی مناطق روستایی کمتر از ۴۰ ... و در بعضی مناطق شهری بیش از ۱۰۰ ... گاز ازن تولید شده بود. به گفته دوکس: اینکه خورد کردن سنگها چگونه باعث تولید گاز ازن شد، دقیقا مشخص نیست. اما به احتمال زیاد تولید ازن به علت تفاوتهای بارهای الکتریکی بین سطوح سنگهای خورد شده بوده است. الکترونهای سطوح سنگهای باردار، مولکولهای اکسیژن در هوا را تجزیه کردند، که این مولکولها دوباره در سطح زمین برای تشکیل گاز ازن با هم ترکیب میشوند.
گاز ازن و زمین لرزه هاییتی
برای اولین بار، اندازه گیری میزان ازن سطح زمین مرتبط با شکستن سنگها توسط دانشگاه ویرجینیا در تاریخ ۱۴ نوامبر انجام شد. اگرچه گروههای دیگری از دانشمندان در گذشته کشف کرده بودند که در هنگام زمین لرزههای بزرگ، ازن جو افزایش پیدا میکند.
بعد از زمین لرزه هاییتی در سال ۲۰۱۰، ژئوفیزیکدان دانشگاه چپمن، رامش سینگ از ماهوارههایی به منظور شناسایی افزایش سطوح گاز ازن در روزهای بعد از زمین لرزه استفاده کرد. به گفته سینگ: اینکه آیا خورد شدن سنگها باعث تولید گاز ازن شدند یا خیر، همانند نتایج آزمایشهای انجام شده در دانشگاه ویرجینیا، واضح نیست. اما تنوع مشاهدات، به دانشمندان برای حل کردن فرایندهای فیزیکی مربوط کمک خواهد کرد. همچنین، مقیاسهایی که توسط دانشمندان در آزمایشگاه به دست آمد شاید بتواند نتایج به دست آمده توسط ماهوارهها را توضیح بدهد. اما کلّ زمین یک سیستم بسیار پیچیده متشکل از سیستمهای مختلف است، به همین دلیل نظردهی قطعی در این مورد مشکل میشود.
این مطالعات عامل پیش بینی زمین لرزه نیست
در نهایت، دوکس و همکارانش به دنبال این هستند که بدانند آیا ارتباطی میان حرکات زمین و مقدار گاز ازن هست یا خیر؟ آنها با قرار دادن تعدادی شناساگر مقدار ازن سطح زمین (که بسیار گران و ساده برای استفاده اند) در نواحی گسلهای فعال با پیش زمینه مقدار ازن کم، به دنبال کشفمجودیت این ارتباط هستند.
با تشکر......
منبع: http://kava.ir